ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΦΙΛΙΑ;

Τι είναι "φιλία"; Έλα μου, ντε! Καλή ερώτηση.
Τα τελευταία χρόνια γέμισα "γνωστούς". Έζησα, σε ορισμένους χώρους, την εμπειρία να μπαίνω και να χαιρετάω δεξιά κι αριστερά σαν το βλαχοδήμαρχο. Αυτοί όλοι φυσικά δεν είναι "φίλοι" μου, είναι απλοί γνωστοί.
Ποιοί είναι λοιπόν οι φίλοι; Και τι διαφορά έχουν από τους "απλούς γνωστούς"; Από τις κοινωνικές συναναστροφές, από τους ανθρώπους που τους ξέρεις επαγγελματικά, που έχεις συμφέροντα, ή από τους ανθρώπους που μοιράζεσαι κάποια συγκεκριμένη ασχολία, ένα χόμπυ, ή που κάνεις παρέα, πίνεις ένα κρασάκι, λες κανένα αστειάκι, αλλά ως εκεί;
Δεν ξέρω ακριβώς. Πάντως με μερικούς ανθρώπους, που μπορεί να βρίσκονται ανάμεσα σε όλες αυτές τις γνωριμίες και τις συναναστροφές που μόλις περιέγραψα, γίνεται κάτι διαφορετικό. Κάποια στιγμή τολμάς να ανοιχτείς λίγο παραπάνω, ανοίγονται κι εκείνοι. Δεν ξέρω ακριβώς γιατί, δεν ξέρω πώς. Σα να περνάνε μηνύματα με το βλέμμα, και ξαφνικά ανάβει το πράσινο φως. Και η επικοινωνία, με μια μυστική συνεννοήση και των δύο, παύει να είναι επιφανειακή και επιπέδου "ωραίος καιρός σήμερα" και βαθαίνει... Σαν το βλέμμα να λέει, "Μίλα μου. Βγάλε τη συνήθη κοινωνική σου μάσκα. Έλα να τα πούμε όλα, από καρδιάς". Σα να μιλάνε δύο άνθρωποι που βρέθηκαν μαζί στη φυλακή, ναυαγοί στο ερημονήσι, μεταξύ ζωής και θανάτου. Εκεί, που δε χωράνε προσποιήσεις, μάσκες, κοινωνικές ευπρέπειες, ρόλοι, ταυτότητες. Εκεί που "δε με λένε Σταύρο και κυρ - Σταύρο, και αφέντη τσουτσουλομύτη. Μόνο Σταύρο με λένε. Μόνο Σταύρο με λένε..." (όπως λέει και το τραγουδάκι του Σαββόπουλου).

Μερικές φορές αυτό γίνεται μονόδρομα. Δηλαδή, εγώ μιλάω ανοιχτά κι ειλικρινά και ξεμπροστιάζομαι, και οι άλλοι κρατούν τις "πισινές" τους και τη "μάσκα", την "πανοπλία" τους, που τους προστατεύει. Αισθάνομαι τότε ότι η "φιλία" μας δεν είναι φιλία. Είναι κάτι ανολοκλήρωτο, μια σχέση που ματαιώθηκε, γιατί συνάντησε φραγμούς.

Μου λένε ότι φίλος είναι αυτός που σου συμπαραστέκεται στα δύσκολα. Συμφωνώ. Καλό είναι αυτό.

Μου λένε ότι φίλος είναι αυτός που σε καταλαβαίνει. Φυσικά.

"Φίλος είναι αυτός που δεν σε κρίνει". Χμμμμ.... εκεί διαφωνώ λίγο.

Οταν κάνω τον τετραπλό φόνο, θα εκτιμήσω το φίλο που δε θα μου γυρίσει την πλάτη και θα έρθει να με δει στη φυλακή. Αν πάρω ηρωϊνη, θα εκτιμήσω το φίλο που δεν θα με αποστραφεί σε στυλ "άντε από δω ρε πρεζόνι". Αλλά αυτός ο φίλος, αν είναι φίλος, δε νομίζω ότι θα πρέπει να νίψει τας χείρας του, και να μου πει, "εγώ είμαι μαζί σου ό,τι μαλακία και να κάνεις". Νομίζω ότι πρέπει να μου ρίξει ένα φάσκελο, και να μου πει "έκανες μαλακία". Αξίζει ακόμα και να μου πει "έκανες λάθος, και αν δεν επανορθώσεις, θα πάψω να είμαι φίλος σου". Η άπειρη κατανόηση όταν εγώ τα κάνω σκατά, δεν νομίζω ότι είναι καλό πράμα ...

'Εχω εκτιμήσει φίλους που αντί να μου πουν, "καλά κάνεις και μένεις με τους γονείς σου στα 30φεύγα", μου είπαν "μάζεψέ τα και φύγε". Που μου είπαν "με το γκόμενο αυτό δε βγαίνει άκρη. Παράτα τον." Αρκεί να είναι η γνώμη τους, αρκεί να λένε "η επιλογή είναι δική σου, αλλά εγώ στη θέση σου θα έκανα αυτό". Να είναι ειλικρινείς. Δεν προτιμώ κάποιον που ενώ βλέπει κάτι στραβό σε μένα, δεν μου το λέει "για να μη χαλάσουμε τις καρδιές μας". Σκληρή φιλία; Ναι, η αληθινή φιλία δεν είναι μόνο άβυσσος κατανόησης. Είναι και σκληρή.

Υπάρχουν και τύποι που φύλαγαν τον εαυτό τους καλά προφυλαγμένο από οποιαδήποτε κριτική, διότι δεν έδειχναν ποτέ ποιοί είναι, τι προβλήματα έχουν. Παρίσταναν μάλιστα ότι ... δεν έχουν. Μόνο εγώ είχα προβλήματα. Το βρίσκω άδικο, άνισο, και ματαιωτικό για τη φιλία...

Μου λένε επίσης και κάτι ανταλλακτικά, τύπου "ο τάδε είναι ο καλύτερος φίλος μου, γιατί μου βρήκε δουλειά, ή γιατί τότε που χρώσταγα μου δάνεισε λεφτά". Καλά είναι όλα αυτά, αλλά είναι λίγο "δούναι και λαβείν". Κι ο εργοδότης μου μου δίνει λεφτά, αλλά δεν είμαστε φίλοι. Γενικά το χρήμα για μένα καλό είναι να μην μπαίνει στη φιλία. Η φιλία είναι κάτι πέρα και έξω από τη "συναλλαγή". Έχει να κάνει με τα άϋλα...

Τέλος, μου λένε "φίλος μου είναι ο Τάδε, γιατί αν τον πάρω στις 3.00 τη νύχτα και του πω ότι έχω πρόβλημα, θα τρέξει". Για μένα, φίλος μου είναι και αυτός που στις 3.00 τη νύχτα θα μου πει "δε μπορώ", αν όντως δεν μπορεί. Γενικά εγώ δε θα πάρω φίλο στις 3.00 τη νύχτα, παρά μόνον αν είναι έσχατη ανάγκη. Πυρηνική καταστροφή, λ.χ. Θα σεβαστώ τον ύπνο του.

P.S. Σήμερα μου ήρθε στο μυαλό και γιατί είναι τόσο σημαντικές για μένα οι συζητήσεις, οι ειλικρινείς κουβέντες. Γιατί τις θεωρώ την "πεμπτουσία" της φιλίας. Σκέφτηκα ότι με την κουβέντα την εκ βαθέων (όχι με την ψεύτικη - επιφανειακή ψιλοκουβέντα) εγώ ... προχωράω μπροστά. Αλλάζω, βελτιώνομαι, ωριμάζω ... Ό,τι πρόοδο έχω κάνει ώς άνθρωπος, ως προσωπικότητα, την έχω κάνει από κάτι τέτοιες κουβέντες. Σαν ... ψυχοθεραπεία είναι. Και δεν είναι τόσο ότι ο άλλος θα μου πει καμμιά σοφή συμβουλή και θα μου δείξει το δρόμο (ίσα - ίσα, ο καλός φίλος δεν παριστάνει το δάσκαλο, περισσότερο ακούει). Με την πάρλα, με αυτά που λέω εγώ η ίδια, με την εκτόνωση που φέρνει το να πεις έστω σε κάποιον τον "πόνο" σου, το μυαλό μου πάει μπροστά, σκέφτεται, το βλέπει αλλιώς το πράγμα. Αλλά όταν οι κουβέντες δεν είναι γνήσιες, και ο άλλος δε μου δείχνει τον πραγματικό του εαυτό, τότε βγαίνουν λάθος συμπεράσματα. Γι' αυτό μου τη σπάει αυτό. Γιατί μου χαλάει την καλή κουβέντα, που θα με πήγαινε μπροστά, που θα μας πήγαινε και τους δύο (φίλους) μπροστά... γιατί η μη γνήσια κουβέντα σε κρατάει στάσιμο στα ίδια... Γι' αυτό ...