ΧΡΙΣΤΟΥ - ΓΕΝΝΑ

Είμαι έγκυος και έτσι φέτος τα Χριστούγεννα έχουν αποκτήσει για μένα άλλο νόημα.

Είναι σα μια «παγανιστική» γιορτή της Γέννησης, όπου το σημαντικό δεν είναι ο Χριστός, ως πρόσωπο, αλλά το ίδιο το Μυστήριο της Γέννας. Πώς, ξαφνικά, από την κοιλιά μιας γυναίκας «βγαίνει», δημιουργείται, γεννιέται ένας άλλος άνθρωπος. Ένα πράμα αλλόκοτο και μυστήριο και ... μέγα, δύσκολο να το πιστέψεις, δύσκολο να το συλλάβεις, και όμως καθημερινό και απλό και φυσικό ...

Μέσα στην πολυκοσμία των γιορτών, με τα γεμάτα μαγαζιά και την ασφυκτική κίνηση στους δρόμους, στο μετρό, περπατάω στο κέντρο της πόλης με τη φουσκωμένη κοιλιά μου και είμαι λιγάκι έξω από αυτά και αισθάνομαι λίγο φοβισμένη και με κουράζουνε...

Και σκέφτομαι μιαν άλλη έγκυο, 2000 τόσα χρόνια πριν, κι αυτή λιγάκι εκτός τόπου και χρόνου, να περιφέρεται μες την πολυκοσμία της Βηθλεέμ καθώς γινόταν η απογραφή των Ρωμαίων και να μη βρίσκει δωμάτιο και να τη βάζουν σε ένα στάβλο να κοιμηθεί, έγκυο γυναίκα (χωρίς κυριλέ μαιευτήρια, χωρίς Α και Β θέση, χωρίς επισκληρίδιο ή καισαρική, χωρίς προγεννητικό έλεγχο, μόνιτορ, αμνιοκεντήσεις, ντόπλερ... Χωρίς να ξέρει αν το μωρό της είναι αγόρι ή κορίτσι και χωρίς ποτέ να το έχει δει σε υπερηχογράφημα...)

... Και όλη η σκηνή είναι γεμάτη συμβολισμούς. Η Παναγία γεννάει στη φάτνη των αλόγων με τα ζώα γύρω της, τα άλλα θηλαστικά, που γεννάνε κι αυτά με παρόμοιο τρόπο, και ... σα να την καταλαβαίνουνε, σα να μαζεύονται γύρω της να τη βοηθήσουν, σα να την συν-αισθάνονται την ώρα αυτή ... (να και ύμνος στο φυσικό τοκετό, χωρίς περιττές ιατρικές παρεμβάσεις...)

Για τους πόνους και όλα αυτά δε μας λένε πολλά πράγματα, αλλά μετά, με το νεογέννητο Χριστούλη στην αγκαλιά της όλα δείχνουν γαλήνια, μια ειρηνική και απόκοσμη εικόνα, μια μαγική στιγμή ... Μας λένε για «το Θείο Βρέφος», αλλά δεν πρόκειται πιά μόνο για το συγκεκριμένο βρέφος, σαν όλα τα βρέφη να είναι κατά κάποιο τρόπο θεόσταλτα, καθώς δεν είναι οι γονείς τους που τα «φτιάξανε» (μέσα σε μια σύμβαση "γάμου"), κατά κυριολεξία, αλλά ο Θεός, πέρα και έξω από γάμους, προγραμματισμούς κ.ο.κ. Μην ξεχνάμε ότι ο Χριστός είναι το πιό διάσημο εξώγαμο της ιστορίας, καθώς ο πατέρας του δεν ήταν ο νόμιμος σύζυγος της μητέρας του...

Προ ημερών είχαν τα γενέθλιά μου.... Τέτοιες μέρες γεννήθηκα κι εγώ ... Άραγε να βλαστήμαγε ο μαιευτήρας, που του χαλάσανε την άδεια χρονιάρες μέρες; Να χάλασαν τα σχέδια των γονιών μου για το ρεβεγιόν;

... Καλά Χριστούγεννα!

ΟΙ ΠΑΛΙΕΣ ΑΓΑΠΕΣ

Υπάρχει ένας τύπος που υποτίθεται ότι είχαμε, κάμποσα χρόνια πριν, grande amour, που λένε.

Grande amour? Όπως το πάρει κανείς, γιατί είχαμε και μεγάλη κόντρα μεταξύ μας. Πώς συνδυάζονται αυτά? Περίεργο μου φαίνεται τώρα.
Βασικά, να ποιό ήταν το πρόβλημά μου:

Είχα την αίσθηση, ότι ενώ εγώ είμαι ... μοντέρνα, προχωρημένη, ταξιδιάρα, διανοούμενη, με πολλά ενδιαφέροντα, όχι ξενέρωτη ή συμβιβασμένη ή μικροαστή, ο τύπος αυτός δεν μου το αναγνώρισε ποτέ.
Ήτανε μωρέ η εποχή που τελειώναμε το Πανεπιστήμιο, που ψαχνόμασταν τι θα κάνουμε μετά... Εγώ άρχισα να δουλεύω, ενώ εκείνος διάλεξε να συνεχίσει τις σπουδές στο εξωτερικό, σε άλλο κλάδο (ιστορία), από αυτό που σπουδάζαμε μέχρι τότε (νομικά).

Έτσι, ενώ εγώ έπρεπε να φορέσω (για πρώτη φορά στη ζωή μου) ταγιέρ και να ξυπνάω νωρίς να πηγαίνω στο γραφείο, πράματα πρωτόγνωρα για την μέχρι τότε φοιτητική ζωή μας, αυτός (όποτε ήταν στην Ελλάδα) ξύπναγε αργά, έβγαινε τα βράδια (που εγώ είχα αρχίσει να κοιμάμαι νωρίς), και κατά τα λοιπά ταξίδευε εδώ κι εκεί στην Ευρώπη, σα φοιτητής που εξακολουθούσε να είναι...
Αυτό το πράμα το θεώρησα μεγάλη πουστιά!

Κατά κάποιο τρόπο ήταν ... ταξικό, γιατί η οικογένειά του ήταν κάπως πιό καλοβαλμένη από τη δική μου, και οι δικοί του υποστήριζαν τη συνέχιση των σπουδών του, ενώ εγώ έπρεπε να δουλέψω. Αν επέμενα δηλαδή, οι δικοί μου θα με έστελναν κι εμένα στα Λονδίνα να σπουδάσω, από το υστέρημά τους. Αλλά για κάποιο λόγο, επειδή δεν τους περίσσευαν τα λεφτά, δεν ήθελα να το κάνω αυτό. Ήθελα να «μπω στην παραγωγή», να δουλέψω, δεν αισθανόμουν άνετα να σπουδάζω εσαεί με τα λεφτά των άλλων. Κι ενώ η δουλειά μου μου επέβαλε κάποιους περιορισμούς, δεν εισέπραττα από το φίλο μου κατανόηση για αυτό. Αντίθετα, εισέπραττα κάποιου είδους περιφρόνηση, του στυλ «άντε, συμβιβάστηκες με το κατεστημένο». Ενώ εκείνος παρέμενε τάχα «ελεύθερος και ωραίος» από ωράρια, dress code, έλλειψη ελεύθερου χρόνου, κούραση, ρουτίνα ...
Τελικά, άρχισα κι εγώ να τον προσβάλω. Όσο εκείνος υπαινισσόταν ότι εγώ είμαι "συμβιβασμένη", τόσο εγώ απαντούσα με υπαινιγμούς ότι είναι ένας "κηφήνας", που κάνει τη μεγάλη ζωή με τα "λεφτά του μπαμπά". Κι εκείνος δεν είχε λοιπόν κατανόηση από εμένα για αυτό που επέλεξε να κάνει.

Άρχισε τότε να κάνει παρέα με κάτι ηθοποιές που ήταν στο ίδιο μήκος κύματος, που ακολουθούσαν τάχα «το όνειρο της ζωής τους» (πάντα με τα λεφτά του μπαμπά), και μπορούσαν «να τον καταλάβουν» ...

Αυτό το «τακίμιασμα» με τους άλλους ... κηφήνες, που όλοι μαζί συνασπίζονταν και με κοίταζαν με δήθεν οίκτο «η καημένη ... πρέπει να ξυπνήσει νωρίς», δε μπόρεσα να το χωνέψω ποτέ. Γιατί υπήρχε και το σκεπτικό ότι αυτοί ήταν τάχα οι άνθρωποι της τέχνης, του πνεύματος, που δεν χωράνε σε ωράρια και δουλειές, που ζούνε ελεύθερα και μποέμικα... Ενώ εμείς, οι «άλλοι», είμαστε, λέει, οι «συμβιβασμένοι», οι στεγνοί, που δεν καταλαβαίνουμε από τέχνη και διανόηση, οπότε ... μας αξίζει το πρωϊνό ξύπνημα, το γκρι κουστουμάκι, η τρεχάλα μες το καυσαέριο στην πλατεία Κάνιγγος....
Τέτοια χοντροπροσβόλα ... εμείς ρε δεν είμαστε «της τέχνης» και «του πνεύματος»; Εμείς, με τα τόσα διαβάσματά μας, τη λογοτεχνία, τη φιλοσοφία, με το θέατρο που έχουμε δει, με το σινεμά, με τις ανησυχίες και τα ενδιαφέροντά μας (που μας τα πνίγει η ρουτίνα κι εμείς επιμένουμε να τα καλλιεργούμε με πείσμα τις λιγοστές ώρες που μας αφήνει ελεύθερες η κωλοδουλειά); Εμείς, που «υψώσαμε το κολλάρο του λογιστή στο λαιμό ενός ποιητή» - όπως λέει ο Φερνάντο Πεσσόα - με καθημερινό όμως πόνο ψυχής για αυτά που απαρνιόμαστε; Εμείς, που είχαμε ενδιαφέροντα κι ανησυχίες που αυτοί δεν είχαν ποτέ, που τους έλεγες «Ντοστογιέφσκι» και νομίζανε ότι είναι μάρκα σοκολάτας... Κι εκείνοι πάλι, τι ήταν; Άνθρωποι που δεν είχαν να επιδείξουν κανένα ταλέντο, καμμία ιδιαίτερη επίδοση σε τίποτα, εκτός από την χαρακτηριστική τους τεμπελιά και την ... αδιάντροπη τράκα. Έτσι μετριέται ρε γαμώτο η «καλλιτεχνικότης» ή η «διανόηση»; Από το πόσο αργά ξυπνάς κάθε πρωϊ και πόσα χρωστάς σε φίλους και γνωστούς, που τους μαδάς ανελέητα, καθώς είσαι μονίμως άφραγκος; Γιατί η αφραγκία να θεωρείται τεκμήριο καλλιτεχνικότητας και ... ελεύθερης σκέψης;

Για μερικούς μάλιστα το ανωτέρω "πακέτο" συνοδευόταν και από μια πλήρη έλλειψη οποιασδήποτε μόρφωσης, καθώς ήδη από το σχολείο απαξιούσαν να μελετήσουν ο,τιδήποτε σοβαρά, ακόμα κι αυτά που αφορούσαν την ίδια την τέχνη, με την οποία υποτίθεται ότι ήθελαν να ασχοληθούν ... Γιατί το να είσαι τενεκές δεν λεγόταν με το όνομά του αλλά είχε αναγορευθεί σε κάτι άλλο, σε «εγώ είμαι πλασμένος για άλλα»;

Τελικά «αυτοί που παριστάνουν τους έξυπνους εκνευρίζουν εμάς, τους πραγματικά έξυπνους»...
Νιααααα.... τα θυμήθηκα και εκνευρίστηκα...

ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΦΙΛΙΑ;

Τι είναι "φιλία"; Έλα μου, ντε! Καλή ερώτηση.
Τα τελευταία χρόνια γέμισα "γνωστούς". Έζησα, σε ορισμένους χώρους, την εμπειρία να μπαίνω και να χαιρετάω δεξιά κι αριστερά σαν το βλαχοδήμαρχο. Αυτοί όλοι φυσικά δεν είναι "φίλοι" μου, είναι απλοί γνωστοί.
Ποιοί είναι λοιπόν οι φίλοι; Και τι διαφορά έχουν από τους "απλούς γνωστούς"; Από τις κοινωνικές συναναστροφές, από τους ανθρώπους που τους ξέρεις επαγγελματικά, που έχεις συμφέροντα, ή από τους ανθρώπους που μοιράζεσαι κάποια συγκεκριμένη ασχολία, ένα χόμπυ, ή που κάνεις παρέα, πίνεις ένα κρασάκι, λες κανένα αστειάκι, αλλά ως εκεί;
Δεν ξέρω ακριβώς. Πάντως με μερικούς ανθρώπους, που μπορεί να βρίσκονται ανάμεσα σε όλες αυτές τις γνωριμίες και τις συναναστροφές που μόλις περιέγραψα, γίνεται κάτι διαφορετικό. Κάποια στιγμή τολμάς να ανοιχτείς λίγο παραπάνω, ανοίγονται κι εκείνοι. Δεν ξέρω ακριβώς γιατί, δεν ξέρω πώς. Σα να περνάνε μηνύματα με το βλέμμα, και ξαφνικά ανάβει το πράσινο φως. Και η επικοινωνία, με μια μυστική συνεννοήση και των δύο, παύει να είναι επιφανειακή και επιπέδου "ωραίος καιρός σήμερα" και βαθαίνει... Σαν το βλέμμα να λέει, "Μίλα μου. Βγάλε τη συνήθη κοινωνική σου μάσκα. Έλα να τα πούμε όλα, από καρδιάς". Σα να μιλάνε δύο άνθρωποι που βρέθηκαν μαζί στη φυλακή, ναυαγοί στο ερημονήσι, μεταξύ ζωής και θανάτου. Εκεί, που δε χωράνε προσποιήσεις, μάσκες, κοινωνικές ευπρέπειες, ρόλοι, ταυτότητες. Εκεί που "δε με λένε Σταύρο και κυρ - Σταύρο, και αφέντη τσουτσουλομύτη. Μόνο Σταύρο με λένε. Μόνο Σταύρο με λένε..." (όπως λέει και το τραγουδάκι του Σαββόπουλου).

Μερικές φορές αυτό γίνεται μονόδρομα. Δηλαδή, εγώ μιλάω ανοιχτά κι ειλικρινά και ξεμπροστιάζομαι, και οι άλλοι κρατούν τις "πισινές" τους και τη "μάσκα", την "πανοπλία" τους, που τους προστατεύει. Αισθάνομαι τότε ότι η "φιλία" μας δεν είναι φιλία. Είναι κάτι ανολοκλήρωτο, μια σχέση που ματαιώθηκε, γιατί συνάντησε φραγμούς.

Μου λένε ότι φίλος είναι αυτός που σου συμπαραστέκεται στα δύσκολα. Συμφωνώ. Καλό είναι αυτό.

Μου λένε ότι φίλος είναι αυτός που σε καταλαβαίνει. Φυσικά.

"Φίλος είναι αυτός που δεν σε κρίνει". Χμμμμ.... εκεί διαφωνώ λίγο.

Οταν κάνω τον τετραπλό φόνο, θα εκτιμήσω το φίλο που δε θα μου γυρίσει την πλάτη και θα έρθει να με δει στη φυλακή. Αν πάρω ηρωϊνη, θα εκτιμήσω το φίλο που δεν θα με αποστραφεί σε στυλ "άντε από δω ρε πρεζόνι". Αλλά αυτός ο φίλος, αν είναι φίλος, δε νομίζω ότι θα πρέπει να νίψει τας χείρας του, και να μου πει, "εγώ είμαι μαζί σου ό,τι μαλακία και να κάνεις". Νομίζω ότι πρέπει να μου ρίξει ένα φάσκελο, και να μου πει "έκανες μαλακία". Αξίζει ακόμα και να μου πει "έκανες λάθος, και αν δεν επανορθώσεις, θα πάψω να είμαι φίλος σου". Η άπειρη κατανόηση όταν εγώ τα κάνω σκατά, δεν νομίζω ότι είναι καλό πράμα ...

'Εχω εκτιμήσει φίλους που αντί να μου πουν, "καλά κάνεις και μένεις με τους γονείς σου στα 30φεύγα", μου είπαν "μάζεψέ τα και φύγε". Που μου είπαν "με το γκόμενο αυτό δε βγαίνει άκρη. Παράτα τον." Αρκεί να είναι η γνώμη τους, αρκεί να λένε "η επιλογή είναι δική σου, αλλά εγώ στη θέση σου θα έκανα αυτό". Να είναι ειλικρινείς. Δεν προτιμώ κάποιον που ενώ βλέπει κάτι στραβό σε μένα, δεν μου το λέει "για να μη χαλάσουμε τις καρδιές μας". Σκληρή φιλία; Ναι, η αληθινή φιλία δεν είναι μόνο άβυσσος κατανόησης. Είναι και σκληρή.

Υπάρχουν και τύποι που φύλαγαν τον εαυτό τους καλά προφυλαγμένο από οποιαδήποτε κριτική, διότι δεν έδειχναν ποτέ ποιοί είναι, τι προβλήματα έχουν. Παρίσταναν μάλιστα ότι ... δεν έχουν. Μόνο εγώ είχα προβλήματα. Το βρίσκω άδικο, άνισο, και ματαιωτικό για τη φιλία...

Μου λένε επίσης και κάτι ανταλλακτικά, τύπου "ο τάδε είναι ο καλύτερος φίλος μου, γιατί μου βρήκε δουλειά, ή γιατί τότε που χρώσταγα μου δάνεισε λεφτά". Καλά είναι όλα αυτά, αλλά είναι λίγο "δούναι και λαβείν". Κι ο εργοδότης μου μου δίνει λεφτά, αλλά δεν είμαστε φίλοι. Γενικά το χρήμα για μένα καλό είναι να μην μπαίνει στη φιλία. Η φιλία είναι κάτι πέρα και έξω από τη "συναλλαγή". Έχει να κάνει με τα άϋλα...

Τέλος, μου λένε "φίλος μου είναι ο Τάδε, γιατί αν τον πάρω στις 3.00 τη νύχτα και του πω ότι έχω πρόβλημα, θα τρέξει". Για μένα, φίλος μου είναι και αυτός που στις 3.00 τη νύχτα θα μου πει "δε μπορώ", αν όντως δεν μπορεί. Γενικά εγώ δε θα πάρω φίλο στις 3.00 τη νύχτα, παρά μόνον αν είναι έσχατη ανάγκη. Πυρηνική καταστροφή, λ.χ. Θα σεβαστώ τον ύπνο του.

P.S. Σήμερα μου ήρθε στο μυαλό και γιατί είναι τόσο σημαντικές για μένα οι συζητήσεις, οι ειλικρινείς κουβέντες. Γιατί τις θεωρώ την "πεμπτουσία" της φιλίας. Σκέφτηκα ότι με την κουβέντα την εκ βαθέων (όχι με την ψεύτικη - επιφανειακή ψιλοκουβέντα) εγώ ... προχωράω μπροστά. Αλλάζω, βελτιώνομαι, ωριμάζω ... Ό,τι πρόοδο έχω κάνει ώς άνθρωπος, ως προσωπικότητα, την έχω κάνει από κάτι τέτοιες κουβέντες. Σαν ... ψυχοθεραπεία είναι. Και δεν είναι τόσο ότι ο άλλος θα μου πει καμμιά σοφή συμβουλή και θα μου δείξει το δρόμο (ίσα - ίσα, ο καλός φίλος δεν παριστάνει το δάσκαλο, περισσότερο ακούει). Με την πάρλα, με αυτά που λέω εγώ η ίδια, με την εκτόνωση που φέρνει το να πεις έστω σε κάποιον τον "πόνο" σου, το μυαλό μου πάει μπροστά, σκέφτεται, το βλέπει αλλιώς το πράγμα. Αλλά όταν οι κουβέντες δεν είναι γνήσιες, και ο άλλος δε μου δείχνει τον πραγματικό του εαυτό, τότε βγαίνουν λάθος συμπεράσματα. Γι' αυτό μου τη σπάει αυτό. Γιατί μου χαλάει την καλή κουβέντα, που θα με πήγαινε μπροστά, που θα μας πήγαινε και τους δύο (φίλους) μπροστά... γιατί η μη γνήσια κουβέντα σε κρατάει στάσιμο στα ίδια... Γι' αυτό ...